>
Kasteller Gaziantep su mimarisinin eşsiz yapılarıdır. Anadolu Türk Mimarisinde sadece Gaziantep'te bulunan kastel yapıları evlerin su ihtiyacını karşılayabilmek için yapılmış su dağıtım sistemi livaslar aracılığıyla sağlanmıştır.
Kasteller Gaziantep su mimarisinin eşsiz yapılarıdır. Anadolu Türk Mimarisinde sadece Gaziantep'te bulunan kastel yapıları evlerin su ihtiyacını karşılayabilmek için yapılmış su dağıtım sistemi livaslar aracılığıyla sağlanmıştır. Dünyada tek örneği Gaziantep’te bulunuyor.
Ortak kullanım alanları ve ortak kullanım yapılarının varlığı uygarlığın en önemli işaretidir. Kastel yapıları bu yönü ile önemlidir. Kasteller, halkın ortak kullanımı için yapılmış, birleşik kaplar ilkesi ile çalışan, birbirine temiz su kanalları ile bağlı, halka açık ücretsiz yıkama ve yıkanma yapılarıdır.
Gaziantep yöre mimarisinde yapılmış olan kasteller çeşitli devirlere ait yapılardır.
Pişirici Kastel ve Mescidi 13. yy Kozluca Kasteli 16. yüzyıla tarihlenen yapılardır. Her iki kastelinde yapılış amacı evlerin su ihtiyacını gidermektir.
Evler su ihtiyacını karşılayabilmek için livaslar üzerine yapılır ve bu evlerden livaslara kuyular açılırdı. Bu kuyular hem su ihtiyacını karşılamak hem de yazın sıcaktan bozulacak erzakların kuyulara sarkıtılarak bozulmaması için kullanılırdı.
Temiz su ile kirli su birbirinden ayrı haznelerden akmaktadır. Pişirici Kasteli daha büyük bir ölçüde planlanmıştır. Yapılarda kesme taş kullanılmıştır. Sivri kemerli açıklıklara hela bölümü yerleştirilmiştir. Kozluca Kasteli havuzu tek, Pişirici Kasteli havuzu çift haznelidir. Her iki yapınında kitabesi mevcut değildir. Yapılışı hakkında çeşitli söylentiler olsa da 1283 tarihinde Selçuklular tarafından yapıldığı tahmin edilmekte.
Pişirici kasteli güvenlik görevlisi Hamza Türk şunları ifade rtti: “ pişirici kasteli 2006 yılında bulundu burası mahallenin çöplüğü gibi bir yerdi 2006 yılında vakıflar bölge müdürlüğü restore ederek halkın hizmetine sunmuştur. Buraya gelen sular 12-13 kilometre öteneden yani tutuluk mevkiinden livaslar ve büyük kanallar yardımı ile camii ve evlerin altından getirilmiş. Buradaki mescidin özelliği üzerinden yol geçmesidir. Bu şekilde su sistemi yalnızca Gaziantep te var dünyada eşi benzeri yok.”
Pişirici kastelinin isminin nerden geldiğini anlatan Türk: “ Buraya pişirici demelerinin sebebi, önceden burada Şeyh Fullah efendi diye şehrin ileri gelenlerinden biri yaşarmış. Zaten bu ileride de şeyh fetullah efendi mescidi var. Birri vayete göre buradan kanuni Sultan Süleyman’ın ordusu geçerken şeyh fetullah efendi burada orduyu ağırlamak istiyor burada orduya yemek pişiriyor o yüzden buranın adı pişirici olarak kalmış.” İfadelerini kullandı.
Tüm Yorumlar