“Bebeğim olsun, asla sallayarak uyutmam.” Bu lafı ne zaman duysam aklıma bebek doğunca ayaklarında sallamayı bırakın, eve çingene salıncağı kuran, olmadı arabada uyuyor diye şehrin bozuk yollarında sabaha kadar tur atan akrabalarım gelir. Anne olunca anlıyormuş insan, büyük konuşmamayı ve bebek uyutmanın dünyanın en zor işi olduğunu... Ancak yine bilim imdadımıza yetişiyor. Geleceğin Ayak İzleri–İlk 1000 Gün Zirvesi’ne katılmak üzere ilk kez Türkiye’ye gelecek olan ABD’li yazar ve uyku uzmanı Kim West’e işin püf noktasını açıkladı. 

Öncelikle bebeği ağlarken kendi haline bırakmak doğru mu?

Kesinlikle önermiyorum. Bir anne olarak, bebeğimi ağlarken odada bırakamam. Bebeğinizin sızlanması, sinirli ağlamaları uyuma becerisini öğrenirken normal, sabırlı olun. 

Uyku öğrenilebilen bir beceri mi? Bebeğe kendi başına uykuya dalmayı nasıl öğretebiliriz?

Ortalama 15-20 dakikada uykuya dalıyoruz. Bu sürede anne-babalar kitap okur, duş alır veya televizyon seyredebilir. Çocuklar da kendilerini uykuya geçirecek şeyler isterler. Peluş oyuncaklarla oynama, parmak emme, kitap okuma, saçlarıyla battaniyeleriyle oynama, sallanma, mırıldanma gibi. En önemlisi çocuğunuzu neyin rahatlattığını ve uykuya geçirdiğini keşfedin. Bir başka altın kural, biliyorum zor ama çocuğunuzun endişesi yükseldiğinde ona hızlı müdahale etmemeye çalışmak. Nazik söylemler, övgü ve sevgi başarının anahtarları. Öğrenilmiş çaresizliğe gerek yok.

Bebeklerin kesintisiz uyumaları mümkün mü?

Uykumuz boyunca hafif uyku ile derin uyku (REM ve non-REM) arasında geçiş yaparız. Bu geçişler sırasında aslında hepimiz uyanıp yastığımızı düzeltir, tuvalete gider, su içeriz. Çok normal, önemli olan tekrar uykuya geçebilmek.

Bebeğin rahat uyuyabilmesi için ideal ortam ne?

Çocuğunuzun kendi başına uykuya dalmasını öğrenmesi için uyku dostu bir ortam hazırlayın.

Karanlık: Karanlık oda çocuğunuzun biyolojik ritmiyle uyumludur. Bebeğiniz hâlâ gece beslenmesine ihtiyaç duyuyorsa beslenmeyi az ışıkla yapın.

Beyaz gürültü: Bebekler anne karnında gürültülü bir ortamda bulunur. Gecenin sessizliği onlar için hiç tanımadıkları bir ortamdır. Beyaz gürültü rahatlatır, rahatsız edici sesleri bloklar.

Sıcaklık: Oda sıcaklığının 20-22 derecede olması idealdir.

Çevre: Bebeğinizin yatağına bağlanmış uyarıcı oyuncaklar ve oda dekorasyonu ona uyku yerine oyun zamanı mesajı verebilir. Uyku zamanında oyuncakları kaldırarak bebeğinizin dikkatini çekmesini engelleyebilirsiniz.

Bebekleri sallayarak uyutmak doğru bir yöntem mi?  

6 aydan küçüklerde bir sakıncası yok. Bebek 6’ncı ayını doldurduktan sonra, anneler bebeklerine kendi başlarına uykuya dalmalarını öğretmeli.

Bebekler kaç saat uyumalı?

Bebekler, 6 aydan sonra kesintisiz 11 saat uyuyabilir.

Okula başlayan çocuklar kaç saat uyumalı?

Kreşe başlayan çocuklarda günlük uyku ihtiyacı 11, ilkokul yaşında 10 saat. Uyku saatinden 1 saat önce elektronik cihazları kapatın, çocuğunuzu sakinleştirin. Sakin bir ses tonuyla kitap okuyun.

Rutin sekteye uğradığında her şey baştan mı başlar?

Rutininizi ihtiyaçlarınıza, hayat şartlarınıza göre esnetebilirsiniz ama asla bırakmayın.

‘UYKU ÖNCESİ RİTÜELLER BEYNE UYKUYA HAZIRLANMA MESAJI VERİR’

Uyku düşmanları neler?

Aşırı yorgunluk, gece uyanmalarının önde gelen sebeplerinden. Kendi başına uykuya dalmayı öğrenmiş ve gün içinde yeterli sürede uyuyan bir bebek hâlâ geceleri uyanıyorsa dikkat, tıbbi sebepler olabilir. Herhangi bir sebepten dolayı yaşanacak burun tıkanıklığı uyku düzenini olumsuz etkiler. Yenidoğan ve bebeklik döneminde solunum yollarını etkileyen grip, astım ve alerji de uykuyu etkileyen tıbbi sebepler arasında... Bu sebeplerden ötürü bebeğiniz bütün geceyi rahat bir pozisyon bulmak için kendini oradan oraya savurarak, ağlayarak geçirir. Uykuda nefes almayı zorlaştıran bir diğer durum da reflü. Reflüden bebeğinizin mide asidi ağzına gelir. Bu da boğazın, bademciklerinin şişmesine sebep olur, nefes almayı zorlaştırır. Solunum yolları daralmasına sebep olan bir diğer sebep uyku apnesi. Çoğu çocukta uyku apnesi genişlemiş bademciklerden veya lenflerden kaynaklıdır. 

Uyku öncesi neler yapmalı?

Uyku öncesi ritüeller beyne yavaşlama, uykuya hazırlanma mesajı verir, melatonin hormonu salgılanmaya başlar. Anne-bebek arasındaki bağın güçlenmesi için de önemlidir. Uyku öncesi ritüeli için 20-30 dakika yeterli. Bu sürede 2-3 aktivite gerçekleştirebilirsiniz. Bunları her gece mutlaka aynı sırayla yapın.

• Ilık banyo
• Bebek masajı (Bebeğin odasında yapılmalı)
• Rahatlatıcı bir müzik çalmak veya ninni söylemek
• Emzirmek veya biberon vermek
• Gazını çıkarmak
• Kundak yapmak
• Sarılmak, öpmek
• Bebeğiniz 6 aylık olduktan sonra kitap okumak