İslam dünyasının vazgeçilmez sanatlarından hüsnü hat sanatı Gaziantep gümrük hanı yaşayan el sanatalar müzesinde devam ediyor.

Türk tolumunun birçok yabancı toplumlara öğrettiği sanat dallarından olan hüsnü hat sanatı tekrar Gaziantepli hattat Mehmet Bali’nin ellerinde  hayat buluyor.

Yaklaşık otuz yıldır  hat sanatı ile uğraşan Mehmet Bali şuanda Gaziantep’te tek icazetli hüsnü hat sanatını öğreten tek usta.

Emek ve sabır isteyen bu sanata Gaziantepli gençler ilgi gösteriyor bu sanatı öğren mek isteyen geçler hattat Bali’den ders alıyor.

Bali Gaziantep üniversitesi'nde ve hasan kalyoncu üniversitesi'nde hat sanatı dersi veriyor. Ayrıca belediyelerin kurslarında da hocalık yapan Bali 30 yıldır hüsnü hat kursu veriyor.

Bali, hat sanatı hakkında bilgi vererek şunları ifade etti:“ Hat sanatı kur-anı kerimi güzel yazma sanatı olarak da tarif edebiliriz. Hat çizgi demektir çizgiler birleşerek harfleri harfler birleşerekte kelimeleri oluşturuyor. Peygamber efendimiz zamanında ilk vahiy kâtibi Hz. Ali efendimiz olduğu için hattatların piridir. İslam tarihinde resim ve heykeltıraşlığa ehemmiyet verilmemiş müşriklerden kalan sıkıntılardan dolayı insanlara hat sanatı ve tezhip gibi sanatlara ehemmiyet verilmiş ve hat sanatını gelişerek günümüze kadar gelmiş.”

Hat sanatının değişim dönemlerinden bahseden Bali, ilk değişikliği peygamber efendimiz yapmıştır ifadelerini kullandı.“ hat sanatı günümüze kadar birkaç evreden geçmiş ve ilk peygamber efendimiz harflerin nasıl yazılacağını tarif etmiştir. Hz Ali efendimiz de küfede yaptıgı valilik sırasında burada harflerin yazılışında da değişiklik yaparak kuralsız ve ölçüsüz harflere ölçü ve kurallı hale getirmiş. Daha sonra Fatımiler ve memlukler döneminde ufak bir değişiklik geçirmiş. Türkler hat sanatını ele aldıktan sonra hat sanatında kufi yazıyı tamamen kaldırarak yerine yerine nesih yazı dediğimiz bir yazı çeşidi ile yazmışlar hala kur-anı kerim bin yıldır nesih yazı ile yazılır.

Nesih yazıyı üçte bir büyüterek sülüs yazıya dönüştürmüşler sülüs yazı ile ayetleri, tablolar ve camilerin süslemesinde kullanmışlar ve ayetleri en güzel şekilde camilere yansıtmışlar. Türklerin hat sanatına verdikleri önemden dolayı birçok padişah ve sultan hattat olmuştur bunun içinde bir söz var ‘Kur-anı kerim hicazda indi mısırda okundu ve İstanbul’da yazıldı’ ifadesi kullanmıştır.”

Hat sanatının kurallarından bahseden Bali şunları ifade etti; “ Hat sanatının birçok kural ve kaidelerini Hz. Ali koymuştur. Hz ali efendimiz bir sözü var ’’ Hatta cennet tadı vardır’’ bir diğer sözü ’’ hattın mükemmeliyeti kesretül meşk iledir’’ yani yazdığımız hattın bir mükemmel bir şekil alması için durmadan yazmak gerekiyor gözü alıştırmak gerekiyor. Arpça profesörleri eğer bir hat sanatı dersi almamışlarsa bazı kitabeleri ve yazıları okuyamazlar.”

Hat sanatın da kullanılan malzemeler hakkında bilgi veren Hattat Bali mürekkebin ve kâğıdın özel yapım olduğunu vurguladı:“ Kullandığımız kalemler bambu kamışındandır uzak doğudan getirtiyoruz bunun sebebi ise yazarken kalemin ucu deforme olmaması ve yazıyı güzel çıkarması için. Bambu kaleminin ucunu kendimiz açıyoruz bir milimden 40-50 milime kadar ve 45 derece eğikle ucunu kesiyoruz özellikle bunu sülüs yazıda kullanıyoruz. Binyıllık gelenekten devam eden kendi mürekkebimizi ve kendi kâğıdımız kendimiz üretiyoruz.

Normal bir kâğıdı alıyoruz yumurtanın beyazı ile şap ile iyice karıştırıp boya haline getiriyoruz buna ahar diyoruz, bu aharı 6 defa kâğıdımıza sürüyoruz her ay bu işlem yapılır 6 ayın sonunda kağıdımız yazı yazılacak şekle geliyor ve kâğıdımızın yüz yıl çürümeme garantisi var. Mürekkeplerimizde kandillerde yanan isleri topluyoruz bu isleri havanda bir milyon defa La ilahe illallah diye zikir çekerek  dövüyoruz pütürler kalmayan kadar. Dövdüğümüz isin içerisine zemzem suyu ve Arap zamkı katıyoruz ve mürekkebe dönüşüyor. 6 aydır cilaladığımız kağıda yazıyoruz ve mürekkebimizin rengi yüzyıl solmuyor güneş görmez ise beş yüzyıl solmuyor”

Bali hat sanatının liselerde üniversitelerde önem verilmesi gerektiğini söyledi“ bizim toplumumuz yıllarca dünyaya hat sanatı dersi verdi ve en çok gelişme gösterdiğimiz sanat ise hat sanatı ne yazık ki biz bu sanata sahip çıkamıyoruz. Bu sanatı bir ders olarak okullarımızda vermiyoruz birçok güzel sanat fakültelerinde hat sanatı dersi verilmiyor ve bu bizim çok büyük kaybımız.” ifadelerini kullandı.